Begin 2021 verschenen diverse berichten in de media en op social media over de bijzondere status voor graven van Molukse KNIL militairen. Op 11 maart 2021, tijdens een afspraak met burgemeester Molkenboer, hebben wij gevraagd hoe het zit met de veteranenstatus voor Molukse KNIL militairen die al zijn overleden en in Woerden begraven zijn. Of aan hun graven de bijzondere status is toegekend. Doel van deze bijzondere status is dat men de grafrechten niet meer hoeft te betalen en daarmee eeuwige grafrust wordt gegeven. De gemeente heeft toen de toezegging gedaan dit voor Woerden te onderzoeken. Kort daarna heeft fractievoorzitter mw. Van Leeuwen van Lijst van der Does hierover ook een gesprek gevoerd met andere raadsleden en de burgemeester; er bleek een groot draagvlak voor te zijn. Een motie werd door Lijst van der Does ingediend en unaniem door de gemeenteraad aangenomen.

De motie betrof een verzoek aan het college van burgemeester & wethouders van gemeente Woerden om:

1. de graven van de eerste generatie Molukse KNIL-veteranen een bijzondere status te verlenen, in overleg met nabestaanden en/of vertegenwoordigers van de Molukse gemeenschap in Woerden Sinar Maluku;
2. in samenwerking met de Molukse gemeenschap te onderzoeken om hoeveel graven het gaat zodat bekeken kan worden wat de kosten van dit voorstel zijn;
3. met een voorstel te komen ter dekking van de wegvallende legesinkomsten, of na te gaan of hier subsidiemogelijkheden liggen vanuit het Rijk; 
4. de begrafenisregels van de gemeente op dit besluit aan te passen

Aan dat verzoek diende dus nog gehoor gegeven te moeten worden. 

De goede wil van gemeente Woerden was er weliswaar, maar om concrete invulling te (kunnen) geven was het noodzakelijk dat er een duidelijk beeld is om hoeveel graven het gaat. Daarnaast had Sinar Maluku bij haar eerdere contact met de gemeente al aangegeven dat er ook gekeken moet worden naar de graven van echtgenoten wanneer er sprake is dat men niet bij elkaar ligt. En was zij van mening dat een en ander ook vooraf geregeld dient te worden voor de toekomst. Immers mogen wij, gelukkig, nog enkele van onze 1e generatie in ons midden hebben. De ingediende motie van de lokale politieke partijen, hoe zeer dit ook op prijs gesteld werd en hoe goed ook bedoeld was, voorzag daarin niet.

Daarnaast bereikte ons ook het bericht dat bij gemeente Stichtse Vecht men ook bezig was met dezelfde status toe te laten kennen aan de kinderen van KNIL militairen die met de boot mee naar Nederland zijn gekomen en de kinderen waarvan de vrouwen zwanger waren tijdens de boottocht. Dat laatste hebben wij ook meegeven aan de gemeente Woerden.

Om een duidelijk financieel beeld te krijgen is het noodzakelijk te weten hoeveel graven van Molukse KNIL militairen er in Woerden zijn. In verband met de privacy wetgeving was het voor de gemeente niet mogelijk zelf een goede inventarisatie te kunnen doen. Reden voor ons om, april 2021, een oproep te doen aan alle families in Woerden om zo snel mogelijk aan ons informatie te verstrekken. 

Samen met de heer Rensenbrink van gemeente Woerden hebben we informatie verzameld over voornemens en/of afspraken van andere gemeenten in Nederland over dit onderwerp. Vanuit “De Haag” werd landelijk niets vastgesteld, gemeenten moeten het zelf maar bekijken. Naar aanleiding van onze oproep hadden we een eerste versie van een overzicht met namen en graven klaar in september 2021. 

Via e-mail hebben wij de nabestaanden/rechthebbende van de bij ons aangemelde graven op de hoogte gehouden van stand van zaken van alle processen.

Oktober 2021 vond, op verzoek van enkele nabestaanden, een vergadering plaats met gemeente Woerden waarbij vragen gesteld werden en aandachtspunten naar voren werden gebracht over of en op welke wijze gemeente Woerden een bijzondere status wilde geven aan de graven van de Molukse KNIL militairen. Mede op basis hiervan en de inmiddels verzamelde informatie over hoe andere gemeenten in Nederland verzoeken hebben opgepakt, heeft de gemeente gekeken naar wat mogelijk zou kunnen zijn voor gemeente Woerden. Uiteindelijk is er een Collegevoorstel gemaakt welke op 11 juli 2022 door het College van Burgemeester & Wethouders gemeente Woerden (ongewijzigd) akkoord is bevonden. Vervolgens heeft het interne proces plaatsgevonden om een volledige terugkoppeling te kunnen geven aan de gemeenteraad. Dit laatste heeft plaatsgevonden op 13 Oktober 2022. 

Het Collegebesluit in het kort:

1. Stem in met het verlenen van de bijzondere status aan alle graven (conform de lijst bijzondere graven D/21/033290) van de Molukse KNIL militairen en hun partners in de gemeente Woerden. 
2. Stem in met de voorgestelde kaders en randvoorwaarden in dit voorstel om op verzoek van de rechthebbende het toewijzen van een beschermde status mogelijk te maken. 
3. In te stemmen dat de gemeente de kosten voor de grafrechten en onderhoud overneemt van bestaande graven dan wel toekomstige graven van Molukse KNIL-veteranen en hun partners in de gemeente Woerden. 
4. Besluit om het verzoek om de bijzondere status voor graven van de tweede generatie Molukkers af te wijzen. 
5. Besluit tot het plaatsen van een informatiebordje bij de begraafplaatsen met graven van Molukse KNIL militairen.
6. Besluit om bij opheffen van een begraafplaats de stoffelijke resten van graven met een beschermde status, in overleg met de nabestaanden, te laten herbegraven op kosten van de gemeente Woerden.

De uitvoering in het kort:

Het aanwezig zijn van een graf op de lijst bijzondere graven betekent niet dat de gemeente ook rechthebbende is van dit graf. Totdat de rechthebbende afstand doet van het graf of aangeeft de grafrechten niet verder te willen verlengen blijven de rechten bij de rechthebbende. Deze kan dan ook beslissen of er nog in dit graf begraven mag worden. De kosten voor verlengen van de grafrechten worden dan ook nog steeds in rekening gebracht. Op het moment dat de rechthebbende de grafrechten niet meer wil verlengen of afstand doet van de grafrechten, vervallen deze rechten aan de gemeente. Als het graf op de lijst staat van bijzondere graven wordt dit graf niet geruimd, het grafmonument niet verwijderd en krijgt het een beschermde status. De gemeente Woerden wordt rechthebbende van dit graf en neemt de kosten voor onderhoud dan op zich. Een graf met een beschermde status kan pas verwijderd worden na een besluit van de gemeenteraad. Indien de gemeenteraad zou besluiten tot opheffen van een begraafplaats en/of het verwijderen van graven met een beschermde status zal contact gezocht worden met nabestaanden van de Molukse gemeenschap. In overeenstemming met hen zullen de stoffelijke resten op kosten van de gemeente Woerden worden herbegraven zodat deze graven voor onbepaalde tijd in stand blijven.

Vanaf oktober 2022 zijn wij, samen met Monique Pels van gemeente Woerden, met de uitvoering verder van start gegaan waarbij eerst alle namen en gegevens ter controle aan de nabestaanden/rechthebbenden zijn overlegd. Sinar Maluku heeft gemeente Woerden gevraagd om nabestaanden/rechthebbenden een tastbaar bewijs van toekenning Bijzondere status te geven. De gemeente heeft hieraan gehoor gegeven en na ontvangst goedkeuring van nabestaanden/rechthebbenden op de geregistreerde namen en gegevens zijn certificaten aangemaakt. Op 10 december 2022 heeft burgemeester Victor Molkenboer de certificaten persoonlijk uitgereikt. Op de pagina "namenlijst" staat een overzicht per begraafplaats van graven die inmiddels de Bijzondere status toegekend hebben gekregen. In overleg met gemeente Woerden is het nog steeds mogelijk een graf aan te melden.

Herdenkingsbord

Aan alle betrokkenen zijn voorstellen voor locatie, uitvoering en tekst voorgelegd voor de te plaatsen herdenkingsborden op de begraafplaatsen Meeuwenlaan en De Rijnhof.

Alle verkregen input is verzameld en op basis daarvan is een ontwerpvoorstel gemaakt die getoond is op 10 december 2022. 

Op zaterdag 25 maart 2023 om 11.00 uur zal de onthulling op begraafplaats Meeuwenlaan gaan plaatsvinden. Deze onthulling is in principe voor een ieder toegankelijk, echter voor de direct betrokkenen zijn enkele zitplaatsen gereserveerd. De onthulling wordt ook via livestream uitgezonden.

Voor vragen kan contact opgenomen worden met Angela Manuputty via db@sinarmaluku.nl